مفاهیم و تعاریف رایانش ابری

در گذشته نه چندان دور و تا همین 5 سال پیش، رایانش ابری صرفاً مفهومی نوآورانه و آینده‌پژوهانه داشت که بسیاری از دولت‌ها و کسب وکار‌ها، لزوم یا پتانسیل وجودی آن را درک نمی‌کردند. ولی هم اکنون این مفهوم به یکی از مؤلفه‌های اساسی و ضروری برای تعریف و پیاده‌سازی استراتژی‌های فناوری اطلاعاتی بسیاری از شرکت‌ها و حتی دولت‌ها تبدیل شده است. امروز، شرکت‌ها و دولت‌های اندکی یافت می‌شوند که توانایی رایانش ابری و بطور کلی فضای ابری را در تقویت و پیش راندن قدرت پردازشی، افزایش بهره‌وری عملیاتی و یا حتی کاهش هزینه‌های فناوری اطلاعات زیر سؤال ببرند. اما آنچه در حال حاضر مورد سؤال بسیاری از آن‌هاست، نحوه‌ی بهره‌گیری هر چه بیشتر از ارزش‌های برآمده از سرمایه‌گذاری کلان‌تر در این حوزه است.
تاکنون تعاریف مختلفی برای رایانش ابری ارائه شده است. لیکن معتبرترین و متداول ترین تعریفی که مورد استناد و ارجاع بسیاری از سازمان ها و افراد متخصص این حوزه بوده، تعریف ارائه شده توسط انستیتوی ملی استاندارد و فناوری آمریکا1 به شرح ذیل می باشد.
"رایانش ابری مدلی برای دسترسی فراگیر، ساده و مبتنی بر تقاضا به مخزن اشتراکی از منابع پردازشیِ قابل پیکره بندی است که به سرعت و با حداقل تلاش و کمترین ارتباط با تامین کننده خدمت، قابل عرضه و انتشار می باشد. این مدل در دسترس بودن خدمت را ارتقا می بخشد". تاکید اصلی این تعریف بر فراگیر بودن و مبتنی بر تقاضا بودن است به نحوی که هر زمان که مصرف کنندگان اراده کنند از خدمات ابری بهره مند شوند بدون وجود مشکل خاصی براساس قرارداد و شرایط ارائه خدمات بدان دسترسی داشته باشند. مزیت اصلی خدمات ابری در این است که این خدمات با توجه به تغییر نیازمندی های کاربران تغییر می کنند. در صورت افزایش تقاضا، ظرفیت خدمات ارائه شده نیز افزایش خواهد یافت، در صورت کاهش تقاضا نیز خدمات کمتری به مصرف کننده تخصیص می یابد. این ویژگی در خدمات ابری تحت عنوان قابلیت کشسانی2 بیان می شود.

• خودخدمتی مبتنی بر تقاضا3 : یک مصرف کننده می تواند حسب تقاضا به خدمات پردازشی بدون نیاز به تعامل با انسان و یا تامین کننده دسترسی داشته باشد.
• دسترسی گسترده به شبکه4 : قابلیت های رایانشی بر روی شبکه و از طریق ساز و کارهای استاندارد در دسترس است. پلت فرم های مختلف غیرهمگون از جمله تلفن همراه، تبلت، ایستگاه های کاری، لپ تاپ ها و غیره همگی می توانند به این خدمات دسترسی داشته باشند.
• مخزن منابع5 : منابعی که توسط تامین کننده فراهم شده است توسط چندین مصرف کننده براساس مدل های مختلف استفاده می شود. این منابع ممکن است فیزیکی یا مجازی بوده و به صورت پویا براساس تقاضای مصرف کنندگان به آنها تخصیص می یابد. در این مدل مصرف کننده هیچ اطلاعاتی در خصوص محل فیزیکی ارائه خدمت ندارد. به عبارت دیگر خدمات مستقل از محل فیزیکی بوده و نوعی انتزاع برای مصرف کننده شکل می گیرد.
• انعطاف پذیری سریع6 : قابلیت ها باید به صورت کشسان و منعطف توسعه یافته و به سرعت براساس تقاضا گسترده شده یا محدود شوند. از سوی مصرف کننده، قابلیت ها نامحدود بوده به نحوی که براساس تقاضای جدید به سرعت مقیاس پذیر و قابل توسعه خواهند بود.
• خدمات اندازه گیری شده7 : سیستم های ابری به صورت خودکار منابع را کنترل نموده و بهینه سازی می کنند. این امکان از طریق اعمال قابلیت اندازه گیری میسر می گردد. مصرف منابع سنجش و پایش شده تا طرفین اطلاعات شفافی در این خصوص داشته باشند.

بازیگران رایانش ابری
در جریان ارائه خدمات رایانش ابری، مجموعه ای از بازیگران با نقش های مختلف فعال هستند. هریک از بازیگران در این صحنه نقشی را بر عهده دارند که در ادامه معرفی خواهند شد.

• مصرف کننده: فرد یا سازمانی که در قالب یک رابطه کسب و کاری از خدمات تامین کننده ابری استفاده می کند.
• تامین کننده: فرد یا سازمانی که خدمت را برای جامعه مخاطبان فراهم می کند.
• حسابرس8: نهادی که به صورت مستقل خدمات، عملیات، عملکرد و امنیت ابر را نظارت می نماید. کنترل های حاکم بر خدمت ابری از جمله کنترل های امنیتی و حریم خصوصی را آزمون نموده و در خصوص اثربخشی آنها به صورت مستقلانه و بی طرفانه اظهار نظر می کند. حوزه های کلیدی اظهار نظر حسابرس خدمت عبارتند از: کنترل های امنیتی، تاثیرات حریم خصوصی و عملکرد

پی نوشت :

1- National Institute of Standard and Technology (NIST)
2- Elasticity

3- On demand Self-Service
4- Broad network access
5- Resource pooling
6- Rapid elasticity
7- Measured service
8- Auditor
9- Intermediate
10-Service Intermediation
11-Service Aggregator
12-Service Arbitrage
13-Carrier